(bw, tw)

(1) (zelfstandig gebruikt) o-negai shimasu お願いします.
¶ Alstublieft! [Doe mij dit plezier! | Verleen mij deze gunst!] o-negai shimasu お願いします。

(2) (beleefde aandrang bij een verzoek) doozo どうぞ; dooka どうか.
¶ De de deur alsjeblieft even dicht. doozo doa wo shimete kudasai. どうぞドアをしめてください。(TTP)
¶ Ga alsjeblieft verder. doozo tsuzukete [kudasai]. どうぞ続けて[ください]。 (TTP)
¶ Gaat u alstublieft zitten. doozo o-kake ni natte kudasai. どうぞおかけになってください。(TTP)

(3) (beleefde aansporing) doozo どうぞ.
¶ De volgende alstublieft. Tsugi no kata douzo. 次の方どうぞ。(TTP)

(4) (bevestigend antwoord wanneer iets aangeboden wordt). o-negai shimasu お願いします.
¶ Wilt u [koffie]melk in uw koffie? ― Alstublieft [Ja, alstublieft]. Koohii ni kuriimu wo o-ire shimashoo ka. ― Ee, o-negai shimasu. コーヒーにクリームをお入れしましょうか。―ええ、お願いします。(Ref)
¶ Wilt u nog een kopje? ― Alstublieft. Moo ippai ikaga desu ka. ― O-negai shimasu. もう 1 杯いかがですか。―お願いします。(Ref)

(5) (bij aanreiken) hai はい; hai doozo はいどうぞ; doozo どうぞ.
¶ Alsjeblieft, een tijdschrift voor je om te lezen in het vliegtuig. Hai doozo, kimi ga hikooki no naka de yomu zasshi desu. はいどうぞ、君が飛行機の中で読む雑誌です。(TTC)

(6a) (beleefd vragen om iets) o-negai shimasu お願いします; kudasai ください [下さい]; choodai 頂戴.
¶ Een pizza alstublieft. piza wo o-negai shimasu. ピザをお願いします。(TTP)
¶ Een tweepersoons kamer alstublieft. Futaribeya wo o-negai shimasu. 二人部屋をお願いします。(TTP)
¶ Spreekt u langzamer alstublieft. motto yukkuri hanashite kudasai. もっとゆっくり話してください。 (TTP)
¶ Kun je me het zout aanreiken alsjeblieft? Shio wo kochira ni choodai. 塩をこちらに頂戴。(TTC)

(6b) (idem (6a), in een vraag met kunnen, “kunt u mij...”) itadakemasu ka いただけますか (formeel).
¶ Kunt u mij een bon (van de transactie) geven alstublieft? ryooshuusho wo itadakemasu ka. 領収書をいただけますか。(TTP)

[Dit lemma gebruikt oo-spelling.]

bw. als het u belieft; wees zoo goed. ¶ どうぞ又御出で下さい wees zoo goed nog eens terug te komen. ¶ どうぞ時間を知らせて下さい wilt u mij als het u belieft zeggen hoe laat het is?

(1) [下さい] geef mij; mag ik hebben? (2) […して頂戴] als het u belieft; zoo goed zijn. ¶ 頂戴物 geschenk. ¶ それを貸して頂戴 leen het me als het u belieft. ¶ 大層おいしく頂戴致しました het heeft mij lekker gesmaakt.

(znw., de vaderen [vaders]; de papa’s)

(1) [mannelijke ouder van een of meer kinderen] chichi 父; chichioya 父親. ¶ Doordat haar ouders gescheiden waren had het meisje weinig contact met haar vader. Ryōshin ga zakkonshita tame, sono shōjo wa hotondo chichioya to no sesshoku ga nakatta. 両親が離婚したため、その少女はほとんど父親との接触がなかった。 (TTC)

(2a) [titel binnen het gezin] otōsan お父さん; otōsama お父さま; papa パパ. ¶ Papa, ik wil naar huis. Otōsan, hayaku kaeritai. お父さん、早く帰りたい。(TV) ¶ Papa, mijn ballon vliegt weg. Papa, fūsen, tondetchatta. パパ、風船、飛んでっちゃった。 (TV)

(2b) [kindertaal: pappie] otōchan お父ちゃん; papa パパ.

(2c) [afkorting: pa, paps] otō お父.

(3) [nederig beleefd, gebruikt tegen derden voor eigen vader] chichi 父; chichioya 父親. ¶ Vergeet u alstublieft niet om volgende week bij mijn vader langs te gaan. Raishū, wasurezu ni chichi ni atte kudasai. 来週、忘れずに父に会って下さい。(TTC) NB Met name kinderen maar ook anderen zeggen gewoon otōsan お父さん voor hun eigen vader tegen derden in plaats van het nederig beleefde chichi 父.

(4) [informeel, tegen derden] oyaji 親父 [親仁,親爺,老爺,オヤジ] (NB alleen door mannen gebruikt, ‘ouwe man’). ¶ Mijn ouwe man werkt aan de tuin ieder moment dat ’ie tijd heeft. Oyaji wa aima-aima ni niwajiri wo suru. おやじは合間合間に庭いじりをする。(TTC)

(5) [beleefd, over iemands anders vader] otōsan お父さん; otōsama お父さま.

(6) [voorvader(en)] sosen 祖先; fuso 父祖.

(7) [uitvinder, grondlegger] kaiso 開祖; sōshisha 創始者.

(8) [katholieke priester] shinpu 神父.

(9) [de Heilige Vader, de Paus] rōma kyōkō ローマ教皇.

(10) [Onze Hemelse Vader, God] kamisama 神様; tentei 天帝.

(11) [Vader des Vaderlands] kokumin no chichi 国民の父; kokufu 国父.

(bn, bw)
(1) (lekker, van eten) oishii おいしい [美味しい]; umai うまい [美味い, 甘い]; aji no ii 味のいい; aji no yoi 味のよい [味の良い]. ¶ Het ziet er smakelijk uit. Oishisoo desu. おいしそうです。
(1b) (vaste uitdrukking) Smakelijk eten! [Eet smakelijk!] doozo meshiagare どうぞ召し上がれ (informeel; niet universeel gebruikt; bet. ongeveer “begin gerust met eten”); doozo o-meshiagari kudasai どうぞお召し上がりください (formeel); go-yukkiri doozo [doozo go-yukkiri] ごゆっくりどうぞ [どうぞごゆっくり] (bet. ongeveer “eet op uw gemak”; alleen gebruikt door personeel in restaurants en dergelijke, niet in huishoudens); doozo (bet. ongeveer “alstublieft; gaat uw gang”).
(2) (vrolijk) (vaste uitdrukking) smakelijk lachen genki yoku harau 元気よく笑う (hartelijk lachen); oogoe de warau 大声で笑う (luid lachen); yooki ni warau 陽気に笑う (levendig lachen).
(3) (soort van verhaal of wijze van vertellen: smeuïg; interessant; fatsoenlijk). ¶ Hij kan het smakelijk vertellen. Kare wa hanashi ga umai. 彼は話がうまい。

De Nederlandse uitdrukking “eet smakelijk” of “smakelijk eten” heeft geen exacte Japanse tegenhanger. De uitdrukking doozo meshiagare staat ongeveer voor “begin gerust met eten” (bijvoorbeeld in reactie op itadakimasu, zie hieronder), maar het is niet iets wat steevast door iedereen wordt gezegd. Het woordje doozo (dat in veel situaties gebruikt wordt) betekent zoiets als “alstublieft; alsjeblieft; gaat uw gang; ga je gang”. Het kan op zichzelf gebruikt worden als aansporing, of in plaats van een langere uitdrukking.

In een restaurant zal het personeel de vaste uitdrukking go-yukkiri gebruiken (yukkiri betekent “langzaam,” go-yukkiri impliceert in deze context “eet u op uw gemak”) weer in combinatie met doozo (of alleen doozo).

Standaard gebruikt vrijwel iedereen in een huishouden aan tafel de uitdrukking itadakimasu いただきます, maar dat betekent letterlijk zoiets als “ik ontvang dit met respect” en wordt gewoonlijk gecombineerd met het in gebed samenvouwen van de handen en een korte buiging of een knikje van het hoofd. Voor een gast is het zeer onbeleefd om itadakimasu achterwege te laten. De uitdruking kan ook gebruikt worden als bedankje bij het geserveerd krijgen van iets eenvoudigs als thee, of bij ontvangst van een kadootje van iemand buiten de familie of van iemand van hogere status. Na het afronden van het maal kan men bedanken met de uitdrukking: gochisoosama ごちそうさま, of gochisoosama deshita ごちそうさまでした.

[Dit lemma gebruikt oo-spelling.]