(1.a) (persoonlijk voornaamwoord; onderwerpsvorm) [ik] 私 [わたし] watashi (algemeen beleefd); 私 watakushi (formeel); 僕 boku (informeel; meest door jongens en mannen gebruikt, zelden door meisjes); あたし [私] atashi (informeel; meest door vrouwen gebruikt; soms door mannen in snelle spraak); 俺 ore (informeel; meest door mannen gebruikt). NB ‘ik’ wordt vaak niet uitgedrukt in het Japans, context en richtinggevende werkwoorden zijn vaak voldoende. De onderwerpsvorm ‘ik’ wordt in het Japans expliciet uitgedrukt via de achtervoegsels は wa en が ga, maar in spreektaal, of informele schrijftaal (briefjes, internet, mobiel), worden deze ook vaak weggelaten. Tevens kan het partikel も mo, dat ‘ook’ betekent, de plaats van は wa en が ga innemen. ¶ オランダ語が話せますか。 ええ。話せます。Orandago ga hanasemasu ka. Ee. Hanasemasu. Spreek je Nederlands? Ja, ik spreek Nederlands. NB Door de structuur van vraag en antwoord in het voorafgaande voorbeeld is duidelijk wat op wie betrekking heeft en daarom laat men in het Japans ‘ik’ (en ‘je’) weg. Antwoorden met wel een expliciet ‘ik’ zijn dan niet neutraal en dragen extra betekenis. Bijvoorbeeld: ええ。わたしは、話せます。 Ee. Watashi wa, hanasemasu. Dat zou vertaald kunnen worden als: ‘Andere mensen spreken geen Nederlands, maar ik wel’. ¶ 滝沢はフランス語が話せるけど、健、お前は？ 僕も話せるよ。 Takizawa wa Furansugo ga hanaseru kedo, Ken, omae wa? Boku mo hanaseru yo. Takizawa spreekt Frans. En jij, Ken? Ik ook hoor. [Ik spreek het ook hoor.] (BEJD) NB In het antwoord van Ken kan een Japanse vorm voor ‘ik’ niet weggelaten worden, door de nadruk die het heeft.

(1.b) (bezitsvorm) [mijn, m’n, van mij] dezelfde voornaamwoorden in (1.a) gevolgd door の no, dus 私の watashi no, 僕の boku no etc. Afhankelijk van de context kan ‘mijn’ onuitgesproken blijven. ¶ 私の子供達はもうすぐ春休みです。 Watashi no kodomotachi wa mō sugu haruyasumi desu. Mijn kinderen hebben bijna voorjaarsvakantie. (TTC)

(1.c) (voorwerpsvorm) [mij, me] dezelfde voornaamwoorden in (1.a) maar dan vaak gevolgd door を [w]o of に ni. Afhankelijk van de context kan ‘mij’ onuitgesproken blijven. Niet alle Nederlandse voorwerpsvormen hebben in het Japans grammaticaal equivalente vormen. ¶ 俺を哀れに思って助けてくれたのさ。 Ore wo aware ni omotte tasukete kureta no sa. Hij had medelijden met mij en hielp me daarom uit de brand. (informeel, mannelijke spreker). ¶ 両親が私にはがきを送ってくれた。 Ryōshin ga watashi ni hagaki wo okutte kureta. M’n ouders hebben me een ansichtkaart gestuurd. (TTC)

(2) (znw.) [het ik; het ego; het zelf] 自我 jiga; 我 [われ] ware; 我 ga; 私 watashi. ¶ 日本人の自我 Nihonjin no jiga Het Japanse zelf [Het Japanse ik].

(bw, tw)

(1) (zelfstandig gebruikt) o-negai shimasu お願いします.
¶ Alstublieft! [Doe mij dit plezier! | Verleen mij deze gunst!] o-negai shimasu お願いします。

(2) (beleefde aandrang bij een verzoek) doozo どうぞ; dooka どうか.
¶ De de deur alsjeblieft even dicht. doozo doa wo shimete kudasai. どうぞドアをしめてください。(TTP)
¶ Ga alsjeblieft verder. doozo tsuzukete [kudasai]. どうぞ続けて[ください]。 (TTP)
¶ Gaat u alstublieft zitten. doozo o-kake ni natte kudasai. どうぞおかけになってください。(TTP)

(3) (beleefde aansporing) doozo どうぞ.
¶ De volgende alstublieft. Tsugi no kata douzo. 次の方どうぞ。(TTP)

(4) (bevestigend antwoord wanneer iets aangeboden wordt). o-negai shimasu お願いします.
¶ Wilt u [koffie]melk in uw koffie? ― Alstublieft [Ja, alstublieft]. Koohii ni kuriimu wo o-ire shimashoo ka. ― Ee, o-negai shimasu. コーヒーにクリームをお入れしましょうか。―ええ、お願いします。(Ref)
¶ Wilt u nog een kopje? ― Alstublieft. Moo ippai ikaga desu ka. ― O-negai shimasu. もう 1 杯いかがですか。―お願いします。(Ref)

(5) (bij aanreiken) hai はい; hai doozo はいどうぞ; doozo どうぞ.
¶ Alsjeblieft, een tijdschrift voor je om te lezen in het vliegtuig. Hai doozo, kimi ga hikooki no naka de yomu zasshi desu. はいどうぞ、君が飛行機の中で読む雑誌です。(TTC)

(6a) (beleefd vragen om iets) o-negai shimasu お願いします; kudasai ください [下さい]; choodai 頂戴.
¶ Een pizza alstublieft. piza wo o-negai shimasu. ピザをお願いします。(TTP)
¶ Een tweepersoons kamer alstublieft. Futaribeya wo o-negai shimasu. 二人部屋をお願いします。(TTP)
¶ Spreekt u langzamer alstublieft. motto yukkuri hanashite kudasai. もっとゆっくり話してください。 (TTP)
¶ Kun je me het zout aanreiken alsjeblieft? Shio wo kochira ni choodai. 塩をこちらに頂戴。(TTC)

(6b) (idem (6a), in een vraag met kunnen, “kunt u mij...”) itadakemasu ka いただけますか (formeel).
¶ Kunt u mij een bon (van de transactie) geven alstublieft? ryooshuusho wo itadakemasu ka. 領収書をいただけますか。(TTP)

[Dit lemma gebruikt oo-spelling.]